Status studenta i njegovo regulisanje

Status studenta stiče se kada osoba upiše odgovarajući studijski program visokoškolske ustanove, a koji je definisan Zakonom o visokom obrazovanju, što implicira da je student osoba koja pohađa visokoškolsku ustanovu (fakultet ili institut u okviru nekog univerziteta), radi sticanja višeg ili visokog obrazovanja.

Zaključak je, student fakulteta je lice upisano u osnovne, master akademske, specijalističke ili doktorske studije na fakultetu.

Student svoj status dokazuje indeksom koji poseduje, a čiji je oblik propisan Pravilnikom o sadržaju javnih isprava koje izdaju visokoškolske ustanove.

Student se može upisati u statusu studenta čije se studiranje finansira iz budžeta (budžetski student) ili u statusu studenta koji se sam finansira (samofinansirajući student). U nastavku teksta upoznajte se sa statusom studenta i njegovim regulisanjem.

Status budžetskog studenta

Status budžetskog studenta stiče:

• student koji je upisan na studije po konkursu i rangiran u okviru kvote na izabranoj visokoškolskoj ustanovi za finansiranje od strane Republike Srbije;
• student koji je u toku studijske godine stekao 60 ESPB bodova, stoga taj status zadržava i u narednoj školskoj godini;
• samofinansirajući student koji je u toku studijske godine ostvario 60 ESPB bodova iz tekuće godine, pa sa tim u vezi on stiče status budžetskog studenta čije će se studiranje u narednoj školskoj godini finansirati iz budžeta Republike Srbije.

Budžetski student u tom statusu može upisati, to jest imati, samo jedan akreditovan studijski program na istom nivou studija. U slučaju da student uporedo studira na dva studijska programa (dve visokoškolske ustanove) ili dva modula u okviru istog studijskog programa, tada može biti u statusu budžetskog studenta samo na jednom od njih, ne i na oba.

Ukoliko budžetski student u toku studijske godine ostvari manje od 60 ESPB bodova, može nastaviti studije, ali u statusu samofinansirajućeg studenta.

Status samofinansirajućeg studenta

Status samofinansirajućeg studenta stiče:

• student upisan na studije prve godine, prvog, odnosno drugog stepena, rangiran na konkursu za upis, u studijskoj godini za koju je upisan po konkursu;
• student upisan u drugu, odnosno bilo koju narednu godinu, a koji je u prethodnoj studijskoj godini, kao samofinansirajući student, ostvario najmanje 37 ESPB bodova.

Samofinansirajući student koji je u tekućoj studijskoj godini ostvario 60 ESPB bodova u narednoj godini može preći u status budžetskog studenta, a čije se studiranje finansira iz budžeta Republike Srbije.

Student koji nije ostvario 37 ESPB bodova u toku studijske godine, ponovo upisuje istu godinu studijskog programa kao samofinansirajući student (student je obnovio godinu).

Gostujući student (mobilnost studenta)

Student drugog univerziteta odnosno fakulteta, etiketiraćemo ga kao gostujući student, upisuje delove studijskog programa na drugom fakultetu u skladu sa ugovorom između jednog fakulteta i drugog univerziteta, odnosno fakulteta, o priznavanju ESPB bodova.

Svojstvo gostujućeg studenta traje najduže jednu školsku godinu (što znači da ne može biti kraći od jednog semestra), odnosno dva semestra.

Prava i obaveze gostujućeg studenta, kao i način pokrivanja troškova njegovog studiranja, zatim mogućnost nastavljanja njegovog studiranja na fakultetu i druga slična pitanja utvrđuju se ugovorom iz stava fakulteta na kojem je gostujući student.

Ispite koje je gostujući student položio dokazuju se indeksom, odnosno odgovarajućom potvrdom.

Student sa posebnim potrebama

Svaka visokoškolska ustanova dužna je da, kada je reč o studentima sa posebnim potrebama, ravnopravno ih uključi u nastavno – naučni proces.

Prava ovih studenta ostvaruju se u skladu sa mogućnostima visokoškolske ustanove koju su upisali, prilagođavanjem načina i metoda izvođenja nastave, uz poseban program, koji donosi Veće fakulteta na početku svake godine.

Studiranje na daljinu

Pojedini fakulteti potrudili su se da idu u korak sa svetom, pa su u okviru programa ponudili i studiranje na daljinu.

Za početak dovoljni su dobra volja, novac za školarinu, solidan lični računar i pristup internetu.

U pogledu prava i obaveza studenti na daljinu se ne razlikuju od redovnih samofinansirajućih studenata, sem što ne moraju da pohađaju nastavu i polažu kolokvijume pre izlaska na ispit.

Prednost studija na daljinu je u smanjenju prostornih i vremenski ograničenja, kao i troškova smeštaja i prevoza, mada, sama cena školarine je nešto viša u odnosu  na cenu redovnih studija, iz razloga jer je neophodan moćan server.

Studentima su na raspolaganju profesori sa kojima se mogu konsultovati u svakom trenutku, a oni su dužni da odgovore u roku od 24 h, čiji se odgovor automatski pridružuje bazi podataka.

Studentima na daljinu se obezbeđuje:

• neophodna literatura;
• pristup materijalima za pripremu ispita (preko interneta);
• mogućnost komunikacije sa profesorima i saradnicima fakulteta tokom cele studijske godine (preko interneta);
• neposredne konsultacije;
• polaganje ispita sa redovnim studentima na fakultetu.

Prava, obaveze i odgovornosti studenta

Dužnost studenta jeste da ispunjava svoje obaveze na fakultetu, a sve to shodno Zakonu o visokom obrazovanju, posebno na osnovu opšteg akta samog fakulteta, za koji se student opredelio, a kojim su definisane predispitne obaveze, u cilju kontinualnog i kvalitetnog učenja i efikasnog studiranja.

Prava i obaveze studenata su izjednačena bilo da se njihovo studiranje finansira iz budžeta Republike Srbije, bilo da sami snose troškove studiranja u celosti (samofinansirajući studenti).

Obaveze studenta

Obaveze studenta su da:

• uredno pohađa nastavu i izvršava obaveze koje su predviđene samim studijskim programom (ispunjavanje nastavnih i predispitnih obaveza);
• uredno upisuje viši semestrar ili godinu studija;
• polaže ispite na način i u rokovima kako je to utvrđeno Statutom i opštim i pojedinačim aktima fakulteta;
• poštuje opšte akte fakulteta;
• završi studije prema upisanom programu u rokovima previđenim statutom fakulteta i u skladu sa važećim Zakonom;
• poštuje prava zaoslenih i drugih studenata na fakultetu;
• učestvuje u donošenju odluka;
• učestvuje u vrednovanju kvaliteta nastave i nastavnika na način koji je predviđen opštim aktom fakulteta i univerziteta;
• čuva ugled i dostojanstvo fakulteta i univerziteta, studenata, nastavnika i drugih pripadnika akademske zajednice;
• se ponaša u skladu sa etičkim kodeksom pripadnika akademske zajednice.

Prava studenta

Student ima pravo na:

• upis, kvalitetno školovanje i objektivno ocenjivanje;
• blagovremeno i tačno informisanje o svim pitanjima koja se odnose na studije;
• aktivno učestvovanje u donošenju odluka, a u skladu sa Zakonom;
• samoorganizovanje i izražavanje sopstvenog mišljenja;
• povlastice koje proizilaze iz statusa studenta;
• podjednako kvalitetne uslove studija za sve studente;
• obrazovanje na jeziku nacionane manjine u skladu sa Zakonom;
• različitost i zaštitu od diskriminacije;
• učestvovanje u naučnim i stručnim projektima;
• da prema sopstvenom izboru, radi sticanja dopunskih znanja, upiše i polaže predmete na ostalim studijskim programima u sastavu fakulteta i univerziteta;
• na konsultacije;
• na izbor mentora na osnovnim i master akademskim studijama;
• na korišćenje biblioteke i ostalih resursa kojima raspolaže fakultet;
• polaganje ispita na alternativan način, ukoliko njegovo psihofizičko stanje to zahteva;
• oranizovanje sportskih aktivnosti u cilju potpunog razvoja ličnosti;
• da bira i da bude biran u studentski parlament i druge organe univerziteta i fakulteta.

Pored ovih prava, student ima pravo i na beneficije koje mu taj status pruža, a tiče se raznih studentskih popusta koje može ostvariti u zemlji i u inostranstvu uz indeks, ili uz posedovanje studentske kartice.

Student ima pravo i na prigovor / žalbu, posredstvom Studentske službe, ukoliko misli da su mu prava ugrožena ili da je netačno utvrđeno ili neadekvatno sankcionisano neizvršavanje dužnosti. Za podnošenje prigovora / žalbe postoji rok od 36 sati. Nadležni organ fakulteta mora u roku od 24 h  da razmotri prigovor i donese odluku. Ukoliko se prigovor prihvati, student može ponovo polagati ispit u roku od 3 dana.

Studentski parlament

Svaki redovan student, bez obzira na godinu studija, poseduje pravo da bira i bude biran za člana Studentskog parlamenta.

Studentski parlament je funkcionalan organ fakulteta koji se zalaže za studente, a sve u cilju ostvarivanja većih prava i zaštite interesa studenata.

Principi i aktivnosti Studentskog parlamenta su:

• razmatranje otvorenih pitanja, a koja su od interesa za studente;
• realizaciju programa iz oblasti visokog obrazovanja;
• pojačane aktivnosti u vezi sa donošenjem ili promenama propisa;
• saradnja sa ustanovama i organizacijama.

Mandat članova Studentskog parlamenta traje godinu dana, dok je način izbora i broj članova određen opštim aktom visokoobrazovane ustanove.

Disciplinska odgovornost studenta

Statut univerziteta i fakulteta propisuje koje su to teže i lakše povrede obaveza studenata, zatim koji će disciplinski organi biti nadležni za to, kao i sam čin vođenja disciplinskog postupka protiv studenta.

Disciplinski postupak nije moguće pokrenuti ukoliko isteknu tri meseca od dana saznanja za povredu obaveze i činioca, a najkasnje šest meseci od dana kada je povreda učinjena.

Teža povreda obaveza iziskuje najtežu kaznenu meru – isključenje sa studija.

Molbe studenata

Razlozi podnošenja molbe studenta mogu biti:

• nastavak studiranja (posle prekida studiranja);
• naknadni ispitni rok (duža bolest, vrhunski sportisti);
• promena nastavnog plana;
• promena modula, podmodula ili smera;
• promena izbornog predmeta;
• naknadna prijava ispita;
• molba za naknadnu podelu knjiga;
• specifični razlozi za odobrenje statusa mirovanja – porodiljsko odsustvo, duža bolesti i slično, odjava ispita, plaćanje na više rata i slično.

Prilikom podnošenja molbe student je u obavezi da obrazlozi razlog podnošenja molbe, kao i da priloži odgovarajuću dokumentaciju kao dokaz.

Po prijemu molbe, službenik zakazuje termin za izdavanje rešenja.

Po rešenju molbe student uplaćuje naknadu propisanu od strane saveta fakulteta, ukoliko ona postoji.

Zamrzavanje godine / mirovanje prava i obaveza studenta

Na lični zahtev, student ima pravo da mu bude odobreno mirovanje prava i obaveza tokom studija što se popularno naziv i zamrzavanje godine u sledećim slučajevima:

• za vreme odsluženja i dosluženja vojnog roka;
• u slučaju teže bolesti u trajanju od najmanje 3 meseca;
• u slučaju upućivanja na stručnu praksu u trajanju od najmanje 6 meseci u zemlji ili inostranstvu;
• nege deteta do godinu dana života (mirovanje može tražiti i studentkinja – majka, ali i student – otac);
• održavanja trudnoće;
• ukoliko nastane smrtni slučaj u užoj proodici.

Pored navedenog, moguće je ostvariti i pravo na zamrzavanje godine na fakultetu na osnovu odluke veća fakulteta u slučaju da student učestvuje na sportskim pripremama – kada ima status vrhunskog sportiste, ako je kao gost – student , studirao na drugom fakultetu ili u vrhunskim istraživačkim institucijama u zemlji ili inostranstvu i u drugim opravdanim slučajevima.

Zamrzavanje godine ili mirovanje prava i obaveza studenta, na osnovu pismene molbe i priložene dokumentacije odobrava dekan fakulteta.

Gubitak statusa redovnog studenta / prestanak važenja statusa studenta

Redovni student gubi status ukoliko dva puta zaredom obnovi istu studijsku godinu i ne ispuni uslove za upis  narednu studijsku godinu, ali može nastaviti studije u statusu redovnog samofinansirajućeg studenta.

Status studenta prestaje u slučaju:

• okončanja ciklusa studija;
• ispisa sa fakulteta;
• isključenjem sa fakulteta;
• kad ne upiše narednu godinu, odnosno ne obnovi upis u istu studijsku godinu;
• kada student ne okonča studije u roku utvrđenim zakom, statutom ili drugim opštim aktom fakulteta (dvostruki broj školskih godina potrebnih za realizaciju studijskog programa).

Studentu se na lični zahtev, može produžiti rok za završetak studija, u skladu sa opštim aktom visokoškolske ustanove.

Dragi studenti, potrudili smo se da što više obuhvatimo ovim tekstom, propo statusa studenta i njegovog regulisanja, i nadamo se da smo uspeli da vam na razumljiv i lep način objasnimo kako to funkcioniše. Srećno!