Simbol – Šta je simbol i kada se koristi ova stilska figura?

Simbol je stilska figura čija je suština da upotrebom reči ili sintagme uputi na drugi, obično apstraktni pojam, na koji se odnosi. 

Simbol je jedna od stilskih figura koja se koristi od najranijih spisa i književnih dela, a ako se pitate šta je simbolika generalno – ona postoji kako u lingvistici, tako i u mitovima, legendama i mnogim vrstama umetnosti. Evo preciznog objašnjenja šta je simbolika kao stilska figura, odnosno simbol.

Šta je simbol i kako ga prepoznati

Ono što simbolika u svakoj sferi označava, jeste upravo upućivanje jednim pojmom na drugi pojam koji simboliše. Simbol je kao stilska figura vrlo zastupljen u domaćoj i svetskoj književnosti, pa je korisno saznati šta je simbol na što precizniji način.

Simbol se sastoji od konkretne materijalne oznake (reči) kojom se upućuje na neki apstraktan pojam. Kada se stilska figura simbol upotrebljava, njegovom upotrebom se predmetu daje šire značenje i dublji smisao. Najčešće se koristi za apstraktne pojmove i simbolom se oni čine razmumljivijim i snažnim.

Odmah ćemo dati jedan primer. 

Sigurno znate da je Zevsovo glavno oružje u grčkoj mitologiji munja? 

Grom je deo i mnogih drugih mitoloških verovanja, legendi, pa i starih i novih književnih dela. Munja i gromovi tako, od najranijih civilizacija, simbolišu božansku silu i moć.

Već iz ovog primera možete videti kako se konkretnom pojavom i rečju “grom” ili “munja” simbolično označavaju apstraktni pojmovi kao što su “moć” ili “božanska sila”.

Kad smo već kod antike i Grčke – korisno je znati i da reč simbol potiče upravo od grčkog symbolon, što znači oznaka, znak ili beleg.

Simbol – primeri i poznati simboli

Simbol se često upotrebljava, kako u književnosti, tako i u svakodnevnom govoru, a predstavlja jednu od najučestalijih stilskih figura.

Evo poznatih simbola, odnosno primera simbola i simbolike:

• Gavran – nesreća;
• Lisica – lukavstvo;
• Soko – junaštvo;
• Lanci – ropstvo;
• Zastava – država;
• Bela boja – nevinost, čistota; 
• Srce – ljubav;
• Vaga – pravda;

Simboli mogu biti izraženi i u vidu ličnih imena, odnosno ličnosti:

• Miloš Obilić – junaštvo;
• Vuk Branković – izdaja;
• Madam Bovari  – sanjalica;
• Dorijan Grej – strah od starenja.

Ovo su samo neki od poznatih simbola. 

Simbol u književnosti

Simbol je stilska figura koju ćete često pronaći u domaćoj i stranoj književnosti, i to kroz čitavu istoriju. Zanimljivo je da čak i čitava književna dela i pesme mogu biti izraz simbolike. Mnogi teoretičari književnosti, na primer, i samu Bibliju posmatraju i analiziraju kroz simbole. 

Pesma Vojislava Ilića Grm simbolično označava usamljenika, ponosnog i postojanog čoveka. Pesma Jovana Dučića Morska vrba takođe označava usamljenog i tužnog čoveka.

Bilo da spremate kontrolni, pripremate se za odgovoranje iz srpskog jezika u srednjoj školi ili možda malu maturu, pa čak i prijemni na fakultetu iz srpskog jezika – simbol kao stilska figura nešto je što će se od vas očekivati da znate da objasnite i prepoznate.